Εντυπωσιακά ευρήματα ήρθαν στο φως τον Απρίλιο του 2016 με την ανασκαφή που πραγματοποήθηκε στην περιοχή του Φαληρικού Δέλτα, στο πλαίσιο του έργου για την κατασκευή του Κέντρου Πολιτισμού-Ιδρυμα «Σταύρος Νιάρχος».
Το σπουδαίο αρχαιολογικό εύρημα παραπέμπει στο «Κυλώνειον άγος». Συγκεκριμένα, αποκαλύφθηκε ομαδική ταφή 80 σκελετών, θαμμένων στη σειρά ο ένας δίπλα στον άλλο, στην πλειοψηφία τους δεμένοι πισθάγκωνα με αλυσίδες, τους οποίους οι αρχαιολόγοι συχνά τους αναφέρουν ως «οι αιχμάλωτοι του Φαλήρου».
Κάποιοι σκελετοί βρέθηκαν μέσα σε πιθάρια και ανήκουν σε βρέφη και παιδιά. Περίπου 5% είναι αποτεφρωμένοι, ενώ ένας σκελετός βρέθηκε μέσα σε ξύλινη βάρκα που χρησιμοποιήθηκε ως φέρετρο.
Oπως είπε η έφορος αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων, Στέλλα Χρυσουλάκη, το πολυάνδριο ήρθε στο φως τις τελευταίες 20 μέρες, μόλις μισό μέτρο κάτω από το αρχαίο έδαφος. Εχει εξεταστεί μακροσκοπικά το 50% των σκελετών και ανήκουν όλοι σε άνδρες καλοζωισμένους και, εκ πρώτης όψεως, χωρίς κατάγματα.
Η πρώτη σκέψη της κυρίας Χρυσουλάκη για τον τρόπο θανάτου τους είναι πως ίσως έγινε σφαγή τους και ότι επρόκειτο για εκτέλεση. Ολοι έχουν σιδερένια δεσμά στα χέρια, εκτός από έναν, στην άκρη του σκάμματος, ο οποίος έχει δεσμά στα πόδια. Οι δεσμώτες όμως δεν ήταν κοινοί κατάδικοι. Είναι τοποθετημένοι κατά παράταξη και έχουν δύο οινοχόες, από σπονδές. Δύο μικρά αγγεία, πολύτιμα όμως αφού χάρη σε αυτά ο τάφος χρονολογείται περί το 632 π.Χ. Τότε που ξεκινά η ιστορία του Κύλωνα.
Ο τελευταίος νεκρός που αποκαλύφθηκε στις 31 Μαρτίου, έχει δεμένα πόδια, πράγμα που ίσως συνδέει το πολυάνδριο της Εσπλανάδας με τους αποτυμπανισμένους που αποκαλύφθηκαν έναν αιώνα νωρίτερα, σύμφωνα με την κυρία Χρυσουλάκη.
Το ενδιαφέρον είναι ότι πριν από 101 χρόνια, το 1915, είχαν βρεθεί σε γειτονικό χώρο κι άλλοι αλυσοδεμένοι σκελετοί. Αυτοί ήταν δεμένοι στα πόδια και ήταν πεσμένοι και ενταφιασμένοι μπρούμυτα. Κάποιοι μάλιστα ήταν δεμένοι χέρια-πόδια μαζί. Η εξέταση του σκελετικού υλικού από τον τότε ανασκαφέα Στρατή Πελεκίδη και τον διάδοχό του Κωνσταντίνο Κουρουνιώτη έδειξε θάνατο με αποτυμπανισμό, είδος θανατικής ποινής που επιβαλλόταν στην Αθήνα, συνήθως σε μη Αθηναίους. Χτυπούσαν το κεφάλι του κατάδικου με ένα τύμπανο (κόπανο) πάνω σε ένα κούτσουρο μέχρι θανάτου. Εκείνοι οι νεκροί ήταν ακόμη πιο καλοζωισμένοι από τους νεκρούς που εντοπίστηκαν τώρα, αλλά είχαν χειρότερο τέλος. Η εκτίμηση της κυρίας Χρυσουλάκη είναι ότι ενδεχομένως να ήταν οι επικεφαλής της στάσης, γι΄αυτό να θανατώθηκαν τόσο άγρια.
Στην εποχή του Κύλωνα συνέβη ένα αποτρόπαιο έγκλημα (το Κυλώνειο άγος). Ο Κύλωνας ήταν Αθηναίος, ευγενής και πασίγνωστος στην εποχή του ως ολυμπιονίκης (στο αγώνισμα του διαύλου). Στην Αθήνα το 636 ή 632 π.Χ. ήταν στην εξουσία ο τύραννος Μεγακλής.
Το Κυλώνειον άγος ήταν μια σειρά από δεινοπαθήματα και θεομηνίες που έπληξαν την αρχαία Αθήνα και που αποδόθηκαν στην οργή των θεών για τη σφαγή των οπαδών του Κύλωνα.
Ο Κύλων που ανήκε στην τάξη των ευγενών, είχε αναδειχθεί ολυμπιονίκης. Εκμεταλλευόμενος την δημοτικότητά που είχε αποκτήσει και έχοντας τη βοήθεια του πεθερού του Τυράννου των Μεγάρων Θεαγένη επιχείρησε να καταλάβει την εξουσία στην Αθήνα. Είχε μάλιστα πάρει και χρησμό από το Μαντείο των Δελφών που έλεγε να καταλάβει την ακρόπολη των Αθηνών στην μεγάλη εορτή του Δία «ἐν τοῦ Διὸς τῇ μεγίστῃ ἑορτῇ καταλαβεῖν τὴν Ἀθηναίων ἀκρόπολιν» (Θουκ. Α’ 126, 4). Θεώρησε ότι η μεγαλύτερη γιορτή του Δία ήταν τα Ολύμπια (κατά πάσα πιθανότητα όμως το Μαντείο αναφερόταν στα Διάσια).
Κατά την διάρκεια της εορτής των Ολυμπίων επιτρεπόταν στους ολυμπιονίκες στην επέτειο της νίκης τους να πηγαίνουν με συγγενείς και φίλους και να κάνουν θυσίες σε διάφορα ιερά της πόλης. Εκμεταλλευόμενος τη συνήθεια αυτή αλλά και τη δυσαρέσκεια εκείνη των Αθηναίων, μαζί με τον αδελφό του και τους οπαδούς του κατέλαβε την Ακρόπολη το 632 π.Χ., (κατ΄ άλλους το 628 π.Χ.). Δεν πέτυχε όμως το σκοπό του γιατί ο τότε επώνυμος άρχων της Αθήνας Μεγακλής, που ανήκε στην ισχυρή οικογένεια των Αλκμαιωνιδών, αντέδρασε δραστήρια και πολιορκώντας την Ακρόπολη ανάγκασε τον μεν Κύλωνα και τον αδελφό του να διαφύγουν στα Μέγαρα, τους δε οπαδούς του να καταφύγουν ικέτες στον βωμό της Πολιάδος Αθηνάς.
Τότε όσοι κατέφευγαν στους βωμούς θεωρούνταν προστατευόμενοι των θεών και συνεπώς ήταν απαραβίαστοι. Οι οπαδοί όμως του Μεγακλή, ενώ τους υποσχέθηκαν πως αν βγουν από το ιερό δεν θα τους πείραζαν, παραβαίνοντας το πανελλήνιο εκείνο ιερό έθιμο, τους φόνευσαν προ του ιερού των Ευμενίδων, τη στιγμή που κατέρχονταν από την Ακρόπολη κρατώντας κατά την παράδοση ταινίες των οποίων η άλλη άκρη ήταν δεμένη στο βωμό, αφού προηγουμένως έκοψαν αυτές τις ταινίες (έτσι, θεώρησαν ότι δεν τυγχάνουν πλέον της θείας προστασίας).
Το έγκλημα αυτό των ικετών προκάλεσε τη φρίκη των Αθηναίων και τη γενική κατακραυγή και εκτός της Αθήνας, και οι δε Αλκμαιονίδες θεωρήθηκαν «εναγείς», ενώ αντίθετα οι συμπάθειες στράφηκαν προς τον Κύλωνα. Του γεγονότος αυτού επακολούθησε σειρά στάσεων και ταραχών μέχρι το 597 π.Χ. που ανέλαβε ο Σόλωνας να συμβιβάσει τα αντιμαχόμενα μέρη παρακαλώντας τους εναγείς να υποβληθούν οικειοθελώς στην κρίση τριακοσιομελούς δικαστηρίου που θα αποφασίσει σχετικά. Οι Αλκμαιονίδες προ αυτής της κατακραυγής δέχτηκαν και το δικαστήριο εκείνο με κατήγορο τον Μύρωνα τον Φλυέα τους καταδίκασε σε εξορία. Αποφάσισε μάλιστα να εκταφούν όσοι εν τω μεταξύ είχαν πεθάνει και να θαφτούν έξω από την πόλη.
Αν και εκτελέστηκε η απόφαση εκείνη το άγος εξακολουθούσε να υφίσταται και φοβερή ασθένεια, λοιμός έπληξε την Αθήνα, με πολλούς θανάτους, τον οποίο οι πολίτες θεώρησαν ως θεία δίκη για το έγκλημα. Τότε λέγεται πως πάνω από την πόλη εμφανίσθηκαν να πλανώνται ψυχές νεκρών (φαντάσματα) και ένας δεισιδαίμονας φόβος κατέλαβε τους Αθηναίους.
Την ίδια περίοδο ο Κύλωνας ξεσήκωσε τους Μεγαρείς εναντίον των Αθηναίων και κατάφεραν να καταλάβουν την Σαλαμίνα προκαλώντας καταστροφές και στην υπόλοιπη Αττική. Μετά απ΄ αυτά ρωτήθηκε το Μαντείο των Δελφών το οποίο και έδωσε εντολή να γίνει πλήρης καθαρμός υπό τις οδηγίες του τότε φιλόσοφου αλλά και ιερέα Επιμενίδη που έμενε όμως στη Φαιστό στη Κρήτη. Τότε στάλθηκε στην Κρήτη εσπευσμένα ο Αθηναίος Νικίας ο Νικηράτου, με ιερό πλοίο, πιθανώς την Πάραλο ο οποίος προσκάλεσε τον Επιμενίδη στην Αθήνα πράγμα που δέχθηκε και τον ακολούθησε.
Σημειώνεται πως μόλις ο Επιμενίδης έφθασε στο λιμένα Μουνιχίας και αντίκρισε τον λόφο της Μουνιχίας, προφήτεψε τον πραγματικό κίνδυνο της Αθήνας.
Ο Επιμενίδης φθάνοντας στην αρχαία Αθήνα και βλέποντας τον χώρο έδωσε αμέσως εντολή να συγκεντρώσουν πάνω στον Άρειο Πάγο μαύρα και λευκά πρόβατα τα οποία στη συνέχεια άφησαν ελεύθερα διατάζοντας να τα παρακολουθούν και όπου σταματήσει καθένα εξ αυτών εκεί να ιδρύεται (στήνεται) βωμός και να θυσιάζεται. Μετά την εκτέλεση των οδηγιών αυτών του Επιμενίδη οι θεοί μαλάκωσαν και το άγος εξέλιπε.
Οι Αθηναίοι τίμησαν ιδιαίτερα τον Επιμενίδη προσφέροντάς του μεγάλες αμοιβές και δώρα πλην όμως εκείνος αρκέσθηκε μόνο σε ένα κλώνο ελαίας.
Ωστε έτσι λοιπόν ...και οι τελευταίοι εκτελεσθέντες του κινήματος του Κύλωνα ... ανασύρθηκαν από τον χώρο που είχαν ενταφιαστεί προ χιλιάδων ετών ... μόλις το 2016 ....προκειμένου στο χώρο ταφής τους να χτιστεί ένα πολιτιστικό Κέντρο.
Είναι σαφές και ιστορικά τεκμηριωμένο ότι οι ικέτες - επαναστάτες , όχι μόνο δεν έτυχαν σεβασμού εν ζωή αλλά ούτε και μετά θάνατο. Αρχικά οι Αθηναίοι αρνήθηκαν να τους θάψουν καν και στη συνέχεις τους παράχωσαν στον απώμερο Φαληρικό όρμο.
Άταφοι νεκροί μιας πολιτικής στάσης ... ικέτες στον Ναό της Αθηνάς που μιάσθηκε από την ανίερη δολοφονία τους...κυνήγησαν χρόνια πολλά τους Αθηναίους και τους τιμώρησαν σκληρά ...
Θα μου πείτε τι σχέση έχει το Κυλώνειο Αγος με το Έγκλημα των Τεμπών ;
Σήμερα χρησιμοποιείται η έκφραση Κυλώνειο άγος για κάθε πράξη που μπορεί να επισύρει ντροπή σε πόλη ή κράτος. ΣΕ 2000 χρόνια όλοι θα γνωρίζουν αυτή την πράξη ως ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΤΩΝ ΤΕΜΠΩΝ .
Με τη μόνη διαφορά ότι οι Αθηναίοι και οι γενιά των Αλκμαιονιδών συναισθάνθηκαν το σφάλμα τους και ζήτησαν συγγνώμη ...σε αντίθεση με τους Νεοέλληνες και τη Γενιά των Μητσοτάκηδων και των Καραμανλήδων που στέκουν ακόμη αγέρωχοι μπροστά στην επερχόμενη θύελλα.